Nysa - samochód dostawczy, legenda polskiej motoryzacji

Nysa 522 to niskowejściowy autobus komunikacji miejskiej produkowany w Polsce w latach 1971-1994.

Wyróżnia się bezpretensjonalnością, niezawodnym silnikiem i zaawansowanym dwuobwodowym napędem hydraulicznym. Poniżej rozważymy cechy tego pojazdu, kiedy został wydany. Przyjrzyjmy się specyfikacji, modyfikacjom i popularności tego modelu na świecie.

Historia Nysy

Marka Nysa jest polskim producentem, specjalizującym się w produkcji samochodów osobowych. Pierwsze modele zostały wyprodukowane w 1957 roku w mieście Nysa. Pionierem gamy był N57, który miał wygląd vana z miejscami siedzącymi dla ośmiu osób. W pracach rozwojowych brali udział specjaliści z zakładów FSO, a do budowy szkieletu wykorzystano elementy pojazdu Warszawa M20, który był kopią "Pobeda".

W 1958 roku zmieniono nazwę zakładu na FSD. Dwa lata później rozpoczęto produkcję modelu N60T, a jakiś czas później N63. Cechą charakterystyczną tych ciężarówek było zastosowanie silnika S21, który miał moc 70 KM.

W 1964 roku zaprezentowano Nysę 501, która charakteryzowała się poprawionym nadwoziem i bardziej stylowym designem. Cztery lata później rozpoczęto produkcję serii 521, a w 1971 roku świat ujrzała Nysa 522. Był on prawie niezmieniony w stosunku do poprzedniego modelu, przez co wiele osób myliło go z wersją 521. W związku z dużym popytem samochód został wyprodukowany w odpowiedniej ilości, aby sprostać licznym zamówieniom.  I tak w latach 80. produkowano od 10 do 13 tys. samochodów rocznie.

Na początku lat 90-tych ilość znacznie się zmniejszyła, a w 1994 r. produkcja została w ogóle wstrzymana. Tylko w ciągu 23 lat wyprodukowano 380 575 samochodów. Kilka lat później fabryka została przejęta przez koncern Daewoo, a w 1996 roku całkowicie ją zamknięto.

Opis Nysy

Nysa 522 to samochód dostawczy, który w czasie swojej produkcji stał się prawdziwą legendą w swojej kategorii. Wyposażony został w niezawodny silnik S21 własnej produkcji i w przeciwieństwie do wersji 521 posiada bardziej zaawansowany hydrauliczny układ hamulcowy.

Ważne

Nacisk położono na wszechstronność, dzięki czemu ciężarówka może z łatwością przewozić nie tylko ludzi, ale także duży bagaż. W tamtym czasie była to jedna z najlepszych opcji, co przyczyniło się do jej popularności.

Nysa była łatwo rozpoznawalna w ruchu ulicznym, dzięki nietypowej stylizacji nadwozia. Nadwozie ma charakterystyczne cechy, które do dziś przyciągają wzrok. Wyróżnia się dobrym oszkleniem, oryginalną maską i dużą pojemnością. Wszystko to pozwoliło na wykorzystanie go w sferze domowej.

W minibusie wygodnie się siedzi, a wspomniana wcześniej wysuwana maska gwarantuje szybki dostęp do silnika. Nawet przy pełnym obciążeniu wynoszącym 1,45 tony pojazd może z łatwością osiągnąć prędkość do 95 km/h. Wewnątrz znajdują się trzy włazy zapewniające wentylację, a po bokach są otwierane okna.

Fotele są proste, ale bardzo wygodne. Fotel kierowcy jest dobrze przemyślany i zapewnia więcej miejsca dzięki przesuniętemu do przodu układowi napędowemu. Tablica przyrządów jest nieco wyższa niż zwykle, ale nie przeszkadza to w odczytywaniu informacji. Ciepło w kabinie jest dostarczane przez układ chłodzenia cieczą z silnika.

Napęd na tylne koła jest wystarczająco wydajny z punktu widzenia jazdy terenowej, aby dać poczucie pewności podczas jazdy w terenie. Korpus wykonany jest z litego metalu. Posiada dwoje drzwi kierowcy, jedne drzwi pasażera i drugie na bagaż. Rama jest spawana, typu rurowego i ma przekrój prostokątny.

Właściwości techniczne

Jedną z zalet nyskiego minibusa jest jego wyjątkowa charakterystyka. Najważniejsze cechy to:

Silnik

Na szczególną uwagę zasługuje silnik własnej produkcji -S21. Jest to silnik 4-suwowy napędzany gaźnikiem, z 4 cylindrami w rzędzie i górnymi zaworami. Średnica tłoka i skok wynoszą odpowiednio 8,2 cm i 10 cm. Jednostka napędowa ma pojemność skokową 2,12 litra, która wytwarza 70 koni mechanicznych przy 4000 obr.
Dalsze dane techniczne silnika S21 to:

Silnik pracuje z gaźnikiem Weber 34C2B1. Układ chłodzenia - ciecz. W razie potrzeby uruchamiany jest obieg wymuszony.

Smarowanie elementów wewnętrznych odbywa się na zasadzie kombinowanej, czyli pod ciśnieniem i poprzez rozpryskiwanie. Zbiornik paliwa mieści 55 litrów paliwa, co wystarcza średnio na 400 km. Układ smarowania silnika mieści 6 litrów oleju wielosezonowego, a układ chłodzenia 10,5 litra. 

Podwozie

Dużo uwagi poświęca się układowi jezdnemu Nysy 522. Samochód posiada następujące rodzaje zawieszenia:

• Z przodu znajduje się niezależna sprężyna sprężynowa typu coil spring.
• Z tyłu - zależne, wykonane na parze podłużnych resorów piórowych typu półeliptycznego.

Aby poprawić komfort jazdy na złych drogach, z przodu i z tyłu zamontowano amortyzatory. Są to hydraulicznie sterowane, 2-stronne teleskopy na przedniej osi i również 2-stronne, ale sterowane dźwignią i hydrauliczne z tyłu.Wszystko to jest uzupełnione przez wyrafinowany system sterowania z globoidalnym ślimakiem i podwójnymi kółkami.

Przełożenia skrzyni biegów wynoszą odpowiednio 16,6 i 18,2. Układ hamulcowy jest bębnowy, uruchamiany hydraulicznie. Bębny mają średnicę 28cm, a cylindry hamulcowe 3,2cm. Hamulec ręczny jest również typu bębnowego i działa na tylne koła, działając na zasadzie mechanicznej.

Transmisja

Nysa 522 wyposażona jest w 3-biegową skrzynię manualną z synchronizacją drugiego i trzeciego biegu. Dźwignia do zmiany prędkości znajduje się na kolumnie kierownicy, a nie w podłodze. Skrzynia biegów ma następujące przełożenia - 3,115, 1,772 i 1,00 odpowiednio dla pierwszych trzech biegów oraz 3,738 dla tylnego.

Przekładnia posiada otwartą 1-wałową przekładnię z parą sztywnych kardanów. Przekładnia główna jest 1-biegowa, zbudowana na dwóch spiralnych kołach stożkowych. Obudowa skrzyni biegów zawiera 1,2 litra oleju, a obudowa tylnej osi 1,1 litra. 

Wersja Cargo, modyfikacje

W trakcie produkcji Nysy dokonano wielu modyfikacji. Konwencjonalnie można je było rozpoznać po literach w modyfikacji:

• P - van;
• S - sanitarny;
• T - towarowy i pasażerski;
• W - policjant;
• C - lodówka;
• M - autobus na 10 miejsc;
• K - pick-up z podwójną kabiną;
• SA - autobus turystyczny.

Obok autobusu dostawczego, w czasach radzieckich bardzo popularna była lekka Nysa. Technicznie nie różnił się od wersji autobusowej, ale tył został obrócony do przewozu towarów i stanowił płaską przyczepę z namiotem. Było w nim miejsce dla kierowcy i pasażera.

Nie mniej ciekawym wariantem jest furgonetka izotermiczna (C). Ma o 5 cm więcej przestrzeni ładunkowej niż autobus. Do tego dochodzą drzwi boczne i tylne. Cechą wyróżniającą była dobra izolacja termiczna i dostępność pojemności magazynów suchego lodu. W środku było miejsce dla kierowcy i pasażera.

Dystrybucja Nysy na świecie

Solidność i funkcjonalność tej technologii sprawiły, że szybko rozprzestrzeniła się ona na wszystkie zakątki Ziemi. Były one popularne nie tylko w Polsce, z której pochodzą, ale także w innych krajach - w Związku Radzieckim, na Węgrzech, Kubie, w Wietnamie, Turcji, Ghanie, Niemczech Wschodnich i wielu innych.
Popularność ta wynikała z następujących zalet:

• Wyższy poziom komfortu w porównaniu z Gazelą z lat 80.
• Większa pojemność.
• Poprawiona zwrotność w trybie miejskim.
• Stosunkowo niskie zużycie paliwa.
• Bezpretensjonalność w stosunku do zużytego paliwa.
• Duży zasięg, dzięki wielkości zbiornika 55 litrów.
• Wysoka jakość i niezawodność. Do tej pory wiele modeli samochodów działa i wykonuje to zadanie.
• Łatwość utrzymania. Wiele części zamiennych można wykorzystać z pojazdów ZSRR.
• Możliwość tuningu i zamontowania mocniejszego silnika, innej skrzyni biegów i innych elementów.

Jeśli mówimy o wadach Nysy, to są one minimalne. Najczęstsze zarzuty dotyczą 3-biegowej skrzyni biegów, która nie zapewnia pożądanej dynamiki, a także trudności z wymianą niektórych części zamiennych.

Wniosek

Nysa 522 to niezawodny i bezpretensjonalny pojazd dystrybucyjny z niezawodnym 4-cylindrowym silnikiem o mocy 7 KM, niskim zużyciem paliwa i solidnym zawieszeniem. Nie jest w stanie rozwinąć jakiejś fenomenalnej prędkości ze względu na 3-biegową skrzynię biegów, ale nie jest to konieczne.

Jest godny uwagi ze względu na dobrą zwrotność, przestronność i poziom komfortu, co czyni go niezastąpionym do przewozu pasażerów i ładunków. O popularności pojazdu świadczy również duża liczba modyfikacji, które pozwalają na wykorzystanie pojazdu w szerokim zakresie zastosowań.